Παρασκευή 25 Μαρτίου 2011

Καλοήθης και κακοήθης αιμομικτικότητα

Η ανατομία της ανθρώπινης καταστροφικότητας / Τόμος δεύτερος, σελ.538 / 'Εριχ Φρόμ
Ο διπλός ρόλος της μητέρας σαν θεάς της δημιουργίας και θεάς της καταστροφής τεκμηριώνεται από πάμπολλους μύθους και θρησκευτικές ιδέες. Η ίδια γη από την οποία πλάστηκε ο άνθρωπος, η μήτρα απ' την οποία γεννιούνται τα φυτά και τα δέντρα, είναι το μέρος όπου επιστρέφει το σώμα' η μήτρα της μητέρας γης γίνεται τάφος. Ένα κλασικό παράδειγμα αυτής της διπρόσωπης μητέρας θεάς βρίσκουμε στην ινδική θεά Κάλι, που δίνει την ζωή και την καταστρέφει. Υπάρχουν επίσης θεές της νεολιθικής περιόδου με δύο πρόσωπα. Θα χρειαζόταν πολύς χώρος για ν΄απαριθμήσουμε τα πάμπολλα παραδείγματα σχετικά με το διπλό ρόλο της μητέρας θεάς. Θα πρέπει όμως να αναφέρουμε ένα ακόμη στοιχείο που παρουσιάζει την ίδια διπλή λειτουργία της μητέρας: το διπλό πρόσωπο της μητέρας στα όνειρα. Αν και η μητέρα εμφανίζεται συχνά στα όνειρα καλή και γεμάτη αγάπη, στα όνειρα πολλών ατόμων συμβολίζεται σαν επικίνδυνο φίδι, σαν άγριο ζώο, -λιοντάρι τίγρη, ύαινα.
Κλινικά ανακάλυψα ότι ο φόβος για την καταστροφική μητέρα είναι πολύ πιο έντονος από το φόβο για τον τιμωρό, ευνουχιστή πατέρα. Φαίνεται ακόμα πως ο φόβος που προέρχεται από τον πατέρα μπορεί να απομακρυνθεί με την υπακοή΄ δεν υπάρχει όμως καμμιά προστασία από την καταστροφικότητα της μητέρας΄ η αγάπη της δεν μπορεί να κερδηθεί, αφού είναι ανιδιοτελής΄ το μίσος της να αποφευχθεί αφού δεν υπάρχουν ''αιτίες'' γι' αυτό.
Η αγάπη της είναι χάρη, το μίσος της κατάρα.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε πως η καλοήθης αιμομικτικότητα είναι καθαυτή ένα φυσιολογικό μεταβατικό στάδιο εξέλιξης, ενώ η κακοήθης αιμομικτικότητα είναι παθολογικό φαινόμενο που συμβαίνει όταν ορισμένες συνθήκες εμποδίζουν την ανάπτυξη φυσιολογικών αιμομικτικών δεσμών. Υποθετικά νομίζω πως αυτή η τελευταία είναι μια από τις πρώτες ρίζες -αν όχι η ρίζα- της νεκροφιλίας.
Σημασία έχει να μην υπεραπλουστεύουμε τα πράγματα. Αυτή η αιμομικτική έλξη για το θάνατο, όπου υπάρχει, είναι ένα πάθος σύγκρουσης με όλες τις άλλες παρορμήσεις που παλεύουν για την διατήρηση της ζωής. Γιαυτό ακριβώς δουλεύει στα σκοτεινά και είναι συνήθως ολότελα ασυνείδητη, Το άτομο που έχει αυτή την κακοήθη αιμομικτικότητα θα προσπαθήσει να συνδεθεί με τους ανθρώπους με λιγότερο καταστροφικούς δεσμούς, όπως είναι ο σαδιστικός έλεγχος πάνω στους άλλους ή η ικανοποίηση του ναρκισσισμού όταν κερδίζει απεριόριστο θαυμασμό. Αν η ζωή του του προσφέρει τέτοιες σχετικά ικανοποιητικές λύσεις, όπως είναι η επαγγελματική επιτυχία, το κύρος κ.λπ. ίσως η καταστροφικότητα αυτή να μην εκφραστεί ποτέ ανοιχτά. Αν όμως δοκιμάσει αποτυχίες, τότε οι κακοήθεις τάσεις θα έρθουν στο προσκήνιο και ο πόθος της καταστυροφής -του εαυτού του ή των άλλων- θα κυριαρχήσει.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου